Alles over boeddha's
De Betekenis van Boeddha en zijn Symboliek
Op deze pagina ontdek je alles over Boeddha: van de oorsprong van de verschillende Boeddhabeelden tot de diepe symboliek die ze dragen. Of je nu op zoek bent naar een mooie decoratie of meer wilt begrijpen over de betekenis van Boeddha, deze gids biedt inzicht in de twee belangrijkste stijlen van Boeddhabeelden: de ‘dikke’ Chinese Boeddha en de ‘dunne’ Indische/Thaise Boeddha.
Het Aanschaffen van een Boeddha: Waarheid of Mythe?
Er wordt vaak beweerd dat het ongeluk brengt om een Boeddha voor jezelf aan te schaffen, maar dit is een westerse mythe. Het kopen van een Boeddha zou je juist geluk kunnen brengen, zolang je dit doet met respect en goede intenties. Boeddha-beelden worden namelijk beschouwd als symbolen van welvaart, rust en verlichting. Wanneer je een Boeddha koopt, moet je dit doen op basis van je eigen gevoel, en met de juiste gedachten, dan zal het je niet alleen vreugde brengen, maar ook de symboliek van Boeddha in je dagelijks leven weerspiegelen.
De Dikke / Chinese Boeddha (Pu-Tai)
De 'dikke' Boeddha komt oorspronkelijk uit China en wordt daar Pu-Tai genoemd, wat in Japanse vertaling Hotei is. Pu-Tai was een monnik die bekend stond om zijn onbezorgde leven en vreugdevolle uitstraling. Hij trok door China en was altijd omringd door kinderen, wat hem de naam 'Happy Boeddha' opleverde. Na zijn dood werd Pu-Tai vereerd als symbool van geluk, welvaart en vruchtbaarheid.
Kenmerkend voor de Chinese Boeddha is zijn ronde buik, brede glimlach en kale hoofd. De lange oorlellen duiden op zijn aristocratische afkomst. Er wordt gezegd dat het regelmatig wrijven over zijn buik extra geluk en welvaart zal brengen. De Happy Boeddha symboliseert vreugde, succes, voorspoed en een welvarend leven.
De Symboliek van Attributen bij de Dikke Boeddha
De Chinese Boeddha wordt vaak afgebeeld met verschillende symbolische attributen die specifieke betekenissen dragen. Elk attribuut heeft zijn eigen kracht en boodschap:
- Mala Kralenketting: Gebedssnoer dat welzijn en spirituele ontwikkeling symboliseert.
- Munten: Rijkdom, welvaart en financieel geluk.
- Zak: Reizen en de zoektocht naar zelfkennis of verlichting.
- Parel: Gezondheid, voorspoed, kracht en wijsheid.
- Perzik: Onsterfelijkheid en verbondenheid.
- Goudklomp: Geluk en welvaart.
- Waaier: Bescherming, geluk en vrede.
- Parasol: Een gelukkig huis en gezin.
- Karafje/Kruik: Overvloed, lang en gelukkig leven (levenselixer).
- Rua Skepter: Overvloed en veel geluk.
- Levensstaf: Vertrouwen, goede balans en ondersteuning.
- Juk: Balans in het leven.
- Yuni: Het uitkomen van wensen en verlangens.
- Kinderen: Geluk, vruchtbaarheid, en successen op het gebied van werk of relaties.
- Lotus: Zuiverheid, schoonheid en verlichting.
Boeddha en Dieren: Betekenis van Dieren in de Symboliek
Naast attributen worden Boeddhabeelden ook vaak afgebeeld met dieren, elk met een eigen symboliek:
- Draak: Bescherming van aardse rijkdommen, bevordering van vrede en gezondheid.
- Schildpad: Langzaam opbouwen, gezondheid, kracht en een gelukkig lang leven.
- Vogel: De zoektocht naar zelfkennis en spirituele groei.
- Kikker: Financieel geluk en voorspoed.
- Vis: Vrede en overvloed.
- Vis met Kind: Wens voor veel zonen en vruchtbaarheid.
Wanneer de Happy Boeddha in een ruimte wordt geplaatst met zijn gezicht naar de deur, wordt iedereen die binnenkomt geluk en welkom geheten.
De Dunne / Indische / Thaise Boeddha (Gautama Boeddha)
De 'dunne' Boeddha komt uit India en is beter bekend als Gautama Boeddha, de historische Boeddha, of Sakyamuni. Volgens de legende was Siddhartha Gautama een rijke prins die op zoek ging naar antwoorden over het lijden in de wereld. Nadat hij zijn rijkdom had opgegeven en onder de Bodhiboom mediteerde, bereikte hij de verlichting en werd hij Boeddha. Hij werd de stichter van het Boeddhisme, met als kern de leer van de Vier Edele Waarheden en het Achtvoudige Pad.
De Indische en Thaise Boeddhabeelden worden gekarakteriseerd door een slank postuur, zittend in meditatie, vaak in de zogenaamde lotuspositie (Padmasana). Deze beelden hebben doorgaans een knot op het hoofd (ushnisha), wat symbool staat voor wijsheid, en een stip (urna) op het voorhoofd, als teken van goddelijkheid. De handhoudingen, mudra's, zijn bijzonder belangrijk en dragen elk een diepe betekenis.
Shiva – De Vernietiger en Transformatie
Oorsprong en Betekenis: Shiva is een van de belangrijkste goden in het hindoeïsme en maakt deel uit van de Trimurti, samen met Brahma (de schepper) en Vishnu (de beschermer). Hij is de god van vernietiging, transformatie en wedergeboorte. Shiva staat voor het proces van vernietiging van het oude om ruimte te maken voor het nieuwe.
Uiterlijk en Symboliek: Shiva wordt vaak afgebeeld als een ascetische god met een derde oog, wilde haren en een slang om zijn nek. Zijn Nataraja-vorm (dansende Shiva) symboliseert de kosmische dans van vernietiging en schepping. Hij houdt vaak een Trishula (trident) vast, wat de drie krachten van het universum representeert: schepping, bescherming en vernietiging.
Mudra: Shiva wordt vaak afgebeeld met de Abhaya mudra, een gebaar van geruststelling en bescherming.
Ganesha – De God van Wijsheid, Welvaart en het Verwijderen van Obstakels
Oorsprong en Betekenis: Ganesha is de zoon van Shiva en Parvati. Hij is de god van wijsheid, kennis en het verwijderen van obstakels, en wordt vaak aangeroepen voor succes in nieuwe ondernemingen of projecten.
Uiterlijk en Symboliek: Ganesha wordt gekarakteriseerd door zijn olifantenhoofd, wat kracht, geduld en stabiliteit symboliseert. Hij heeft vaak een grote buik (symbool van de universele ervaring) en houdt een modak (zoetigheid) vast, wat de beloning van hard werk vertegenwoordigt. Zijn voertuig is een rat, wat symbool staat voor het vermogen om door obstakels heen te navigeren.
Mudra: Ganesha wordt vaak afgebeeld met de Abhaya mudra, die bescherming en zegeningen symboliseert, en houdt vaak een modak in zijn andere hand
Maitreya – De Toekomstige Boeddha
Oorsprong en Betekenis: Maitreya, ook wel Metteya genoemd, is de Boeddha van de toekomst in het boeddhisme. Hij wordt gezien als de toekomstige verlosser die zal verschijnen wanneer het onderricht van Boeddha Sakyamuni (de historische Boeddha) in de wereld is vervaagd. Maitreya wordt vaak voorgesteld als een bron van hoop, die het Boeddhisme zal vernieuwen en de mensheid zal leiden naar verlichting.
Uiterlijk en Symboliek: Maitreya wordt vaak afgebeeld met lang, los haar, wat hem visueel onderscheidt van Boeddha Sakyamuni, die meestal met een knot haar wordt afgebeeld. Zijn afbeelding straalt vreugde, vriendelijkheid en compassie uit, wat overeenkomt met zijn rol als een toekomstige leraar die het pad naar verlichting zal herstellen. Soms wordt Maitreya in een lotuszit of in een zittende houding afgebeeld, met zijn handen in een meditatie- of zegeningsmudra.
De Betekenis van Mudra's: Symbolische Handhoudingen
De handhoudingen van Boeddha, ofwel mudra's, vertegenwoordigen verschillende aspecten van zijn leer en spirituele boodschap. Enkele van de meest voorkomende mudra's zijn:
- Dharmachakra Mudra: Het gebaar van de prediker, symboliseert het moment waarop Boeddha zijn leer uitdroeg.
- Bhumisparsha Mudra: Het gebaar van verlichting, waarbij Boeddha de aarde aanroept als getuige van zijn verlichting.
- Varada Mudra: Het gebaar van vrijgevigheid en het schenken van de waarheid aan de wereld.
- Dhyana Mudra: Het gebaar van meditatie, symbool voor innerlijke rust en bewustzijn.
- Abhaya Mudra: Het geruststellende gebaar, dat vrede en bescherming biedt.
- Vitarka Mudra: Het gebaar van discussie en onderwijzen, vaak gebruikt door Boeddha om zijn wijsheid over te dragen.
- Namaskara Mudra: Het gebaar van groet en verering, vaak gebruikt door monniken om respect te tonen.
Dharmachakra Mudra:
Uitleg: De handen worden voor de borst gehouden, met de wijsvinger en duim van beide handen in contact, waardoor een cirkel ontstaat. De middelvinger van de linkerhand raakt de plek waar de wijsvinger en duim van de rechterhand elkaar ontmoeten. Dit gebaar symboliseert het 'rad van de leer', dat acht spaken heeft, die staan voor het achtvoudige pad naar verlichting.
Bhumisparsha Mudra:
Uitleg: In deze houding ligt de rechterhand naar beneden met de handpalm naar binnen, terwijl de linkerhand naar boven gericht is, met de handpalm naar buiten. Dit symboliseert Boeddha die de aarde aanraakt om zijn verlichting te bevestigen. Het is een manier om de aarde als getuige van zijn waarheid en spirituele inzicht aan te roepen.
Varada Mudra:
Uitleg: De rechterhand wordt naar beneden gehouden met de palm naar buiten gericht, terwijl de vingers naar beneden wijzen. Het gebaar lijkt op een uitnodiging of een schenking. Dit gebaar wordt vaak gebruikt om zegeningen te geven en de waarheid te delen
Dhyana Mudra:
Uitleg: Beide handen worden in de schoot gelegd, met de rechterhand bovenop de linkerhand, met de handpalmen naar boven gericht. De vingers kunnen elkaar licht aanraken. Dit gebaar wordt vaak afgebeeld bij Boeddha’s in meditatiehouding en vertegenwoordigt het moment van diepe innerlijke rust en bewustzijn
Abhaya Mudra:
Uitleg: De rechterhand wordt omhoog gehouden, met de handpalm naar buiten gericht, ter hoogte van de borst. De linkerhand hangt naar beneden langs het lichaam of rust op de heup.
Vitarka Mudra:
Uitleg: De rechterhand wordt omhoog gehouden, met de handpalm naar buiten gericht. De duim en wijsvinger van de rechterhand raken elkaar en vormen een cirkel, terwijl de andere vingers naar buiten wijzen. Dit gebaar symboliseert de verbinding van wijsheid en begrip
Namaskara Mudra:
Uitleg: Beide handen worden voor de borst in gebedshouding geplaatst, met de handpalmen tegen elkaar, de vingers omhoog gericht. Dit gebaar wordt vaak gepaard met een lichte buiging van het hoofd, als teken van respect en dankbaarheid.
Andere Belangrijke Boeddha’s en Symbolen
Naast Gautama Boeddha zijn er talloze andere belangrijke Boeddha’s en Bodhisattva’s, zoals de vijf Dhyani Boeddha’s (Vairocana, Akshobhya, Ratnasambhava, Amitabha, en Amoghasiddhi) en de Toekomstige Boeddha Maitreya. Er zijn ook speciale Boeddha’s zoals de Medicijn Boeddha Bhaisajyaguru die symbool staan voor gezondheid en genezing. Bodhisattva’s zoals Groene Tara en Witte Tara vertegenwoordigen respectievelijk kracht en mededogen.
Deze beelden en symbolen zijn niet alleen spiritueel betekenisvol, maar kunnen ook dienen als prachtige kunstwerken in je huis, tuin of op kantoor
Boeddhabeelden in Huis, Tuin of Kantoor
Boeddhabeelden worden vaak geassocieerd met het Boeddhisme, maar je hoeft geen Boeddhist te zijn om er een te hebben. Boeddha-beelden zijn in de eerste plaats prachtige kunstwerken die symbolen van rust, vrede en geluk uitstralen. Ze zijn perfect als decoratie, als cadeau, of om zelf te gebruiken ter bevordering van welzijn en balans in je leven.
Wil je meer leren over Boeddhisme en de verschillende stromingen, dan zijn er talloze bronnen beschikbaar. Onze focus ligt voornamelijk op de betekenis en symboliek van Boeddhabeelden en de diepe waarden die ze vertegenwoordigen.